International Visegrad Fund
Miasto Kowary
Miasto Kowary położone jest pomiędzy dwoma unikalnymi przyrodniczo obszarami chronionymi: Karkonoskim Parkiem Narodowym i Rudawskim Parkiem Krajobrazowym. Tereny tych Parków szczególnie nadają się do rodzinnych pieszych wycieczek, zarówno latem jak i zimą.
Miasto Kowary bierze udział w projekcie realizowanym ze środków Międzynarodowego Funduszu Wyszehradzkiego. Partnerem wiodącym jest gmina Zuberec (Słowacja), a partnerami projektu są gminy: Studenec (Czechy), Vrchlabi (Czechy), Uhlia (Ukraina) i Kowary (Polska).
Projekt polega na współpracy i integracji uczniów, kadry nauczycielskiej oraz partnerskich gmin z Polski, Czeskiej Republiki, Słowacji oraz Ukrainy. Głównym celem projektu jest przełamanie barier językowych, poznanie partnerów projektu, integracja sportowa, wspólne warsztaty i konkursy z wiedzy o Wyszehradzie, zwiedzanie atrakcji turystycznych. Od 1 do 4 października br. uczniowie klas VII i VIII SP nr 1 będą integrować się z przyjaciółmi z miast partnerskich, a my będziemy tę integrację uwieczniać na zdjęciach. Miasto Kowary - Facebook.
Serdecznie zapraszamy do Kowar – do miasta nieoczywistego, miasta dla ambitnych!
Miasto Kowary położone jest pomiędzy dwoma unikalnymi przyrodniczo obszarami chronionymi: Karkonoskim Parkiem Narodowym i Rudawskim Parkiem Krajobrazowym. Tereny tych Parków szczególnie nadają się do rodzinnych pieszych wycieczek, zarówno latem jak i zimą. Znajdują się tu tajemnicze zakątki i szlaki, które zadowolą niejednego ambitnego wędrowca. Panują tu doskonałe warunki do biegów górskich, uprawiania sportów rowerowych, narciarstwa skiturowego oraz sportów lotniarskich. Loty na paralotniach wpisały się już w kowarski krajobraz. Gęsta sieć szlaków rowerowych oraz wyznaczane szlaki konne cieszą się popularnością.
W zaledwie kilka godzin można zdobyć najwyższy szczyt Karkonoszy – Śnieżkę (1603 m n.p.m.). oraz Rudaw Janowickich – Skalnik (945 m n.p.m). Ze względu na wyjątkowy mikroklimat oraz działające podziemne inhalatorium radonowe Kowary są miejscem przyjaznym dla osób cierpiących na schorzenia górnych dróg oddechowych i układu krążenia. Poza piękną przyrodą znajdziecie u nas liczne pamiątki po dawnym Schmiedebergu, które do dziś cieszą oko ambitnych wędrowców.
Historia Miasta Kowary
Powstanie i rozwój Kowar wiążą się przede wszystkim z górnictwem rud żelaza i kowalstwem. W 1148 roku gwarek Walon Wawrzyniec Angelus odkrył na zboczu Góry Rudnik rudę żelaza. 10 lat później z polecenia ówczesnego księcia Polski Bolesława Kędzierzawego założono osadę. Wkrótce rozpoczęto eksploatację rudy, zaczęto kuć żelazo i wytwarzać różne wyroby metalowe. Działalność górnicza dawała gwarkom wiele przywilejów. Gwarkowie byli ludźmi wolnymi, co w średniowieczu, siłą rzeczy stwarzało wiele konfliktów z możnowładcami.
Widok na Karkonosze i Kowary. Litografia kolorowa.
Dzięki górnictwu, hutnictwu, kowalstwu Kowary stały się osadą w miarę bogatą i skutecznie konkurowały z pobliska Jelenią Górą.
Kowarscy górnicy poza ciężką pracą brali także udział, co wynika z dokumentów, w bitwie pod Legnicą w 1241 r., a umiejętności górników kowarskich wykorzystywane były do wysadzenia w powietrze w 1479 r. w okolicy Gryfowa Śl. zamku niemieckiego raubrittera Talkensteina.
W roku 1513 ówczesny król Czech i Węgier Władysław Jagiellończyk, w dokumencie lokacyjnym z 4 IX 1513 roku jako zwierzchnik księstwa świdnicko-jaworskiego, nadał Kowarom prawa miejskie. Na długo przed nadaniem praw miejskich, Kowary używały pieczęci z herbem, który przedstawia skaczącego konia, na którego grzbiecie widnieje młot kowalski z napisem “Sigillum Smedborgensis” (z roku 1454).
Po otrzymaniu praw miejskich używano pieczęci z herbem i napisem “Sigillum Civitatis Metallicae 1525”. W XVI wieku Kowary były obok Świdnicy i Wrocławia najważniejszym centrum przemysłu żelaznego na Dolnym Śląski.
Bardzo dużo żelaza eksportowano do ówczesnej Polski, rekordowym zaś był rok 1558 kiedy to Kowary wyeksportowały aż 1500 cetnarów żelaza. Część konstrukcji pierwszego mostu warszawskiego, wzniesionego w latach 1567-1573 było wykonane z kowarskiej stali.
Kowary w drugiej połowie XVI wieku były znanym ośrodkiem produkcji zbrojeniowej (broni palnej, białej i kul armatnich), a miejscowi rusznikarze cieszyli się sławą dobrych fachowców. Zaopatrywali oni nie tylko Śląsk, ale także wykonywali różne zamówienia z krajów ościennych. Jednym z klientów był król Polski Zygmunt August, który zlecił wykonanie 2000 luf do muszkietów. W początkach XVII wieku Kowary nadal rozwijały się pomyślnie, ale wojna trzydziestoletnia wyniszczyła ludność, zniszczyła miasto, zatopiono kopalnie. Okres górniczej świetności miasta się skończył. Po wojnie trzydziestoletniej rozpoczął się okres rozwoju tkactwa.
W 1742 roku, w wyniku wojny prusko-austriackiej, Kowary tak jak i cały Dolny Śląsk, przyłączono do Prus. W 1747 roku Król pruski Fryderyk II odsprzedał dobra kowarskie wraz z pałacem Nowy Dwór władzom miasta udzielając na ten cel pożyczki królewskiej. Na przełomie XVIII i XIX wieku podejmowano nieudane próby wznowienia działalności górniczej. Miasto “żyło” w tym okresie głównie z włókiennictwa. Dopiero w 1856 roku rozpoczęto wydobycie rudu magnetytowej na skalę przemysłową w kopalni magnetytu “Bergfreiheit” (Góra Wolności), która z przerwami funkcjonowała do 1962 roku.
Po pierwszej wojnie światowej kontynuowano wydobycie rud żelaza (magnetytu) – dla potrzeb rozwijającego się przemysłu zbrojeniowego III Rzeszy, a w latach 1936-1944 wydobywano rudę uranu. Również po II wojnie światowej, przez pewien czas wydobywano rudy żelaza, ale też, w największej tajemnicy, rozpoczęto wydobycie rud uranu. Eksploatowano rud uranu odbywała się głównie na przełomie lat czterdziestych i pięćdziesiątych. Po II wojnie światowej miasto rozwijało się głównie w oparciu o działalność Zakładów Przemysłowych R-1 (związanych z wydobywaniem uranu), a także dzięki przemysłowi włókienniczemu produkującemu płótna lniane i słynne od wielu dziesiątków lat dywany. W okresie powojennym ludność Kowar powiększyła się z około 4 tys. do 12,5 tys. mieszkańców.
Ratusz w Kowarach. Przedwojenna pocztówka.
Jeżeli interesuje Was skąd właściwe wziął się herb Kowar to zachęcamy do przeczytania legendy, która wszystko Wam wyjaśni. Znajdziecie ją pod poniższym linkiem:
Punkty widokowe
Brzeźnik
Brzeźnik (555 m n.p.m.) – to góra w Rudawach Janowickich leżąca między Kowarami oraz wioskami: Kostrzyca i Bukowiec. Ten fenomenalny punkt widokowy na Kowary i pasmo Karkonoszy, zauważono już pod koniec XVIII wieku. Masyw Brzeźnika wraz z rozległym parkiem ze względu na położenie i walory krajobrazowe w pierwszej połowie XIX wieku objęty został programem kształtowania sentymentalnego krajobrazu. To właśnie na tej górze kończyły się włości hrabiego Fryderyka von Reden. Na zboczach wzniesienia istniały niegdyś ścieżki spacerowe prowadzące na szczyt, a na samym szczycie na tzw. Babich Skałach pod koniec XIX wieku zrobiono modny punkt widokowy zabezpieczony barierkami. Po latach góra zarosła dorodnym drzewostanem i przestała przyciągać turystów żądnych pięknych widoków. Na szczęście to już przeszłość, bo dziś Brzeźnik, w związku z wycinką drzew dokonaną kilka lat temu przez Nadleśnictwo Śnieżka znów stał się turystycznym magnesem, na którego szczycie odsłoniła się piękna panorama Kowar i Karkonoszy.
Z centrum Kowar na górę Brzeźnik najłatwiej dojdziemy kierując się w stronę ulicy Jeleniogórskiej, a potem Źródlanej, skąd została oznakowana trasa prowadząca do punktu widokowego.
Rudnik
Rudnik (853 m n.p.m) – to góra niezmiernie ważna dla miasta, na której zaczęła się piękna historia Kowar trwająca już prawie 900 lat. To właśnie na zboczach góry Rudnik legendarny waloński gwarek Laurentius Angelus w 1148 roku odkrył złoża rud żelaza. Dzięki temu wkrótce w dolinie naszego potoku Jedlica zaroiło się od dymarek i kuźni. Tak oto rodziły się Kowary… Prawie dziewięć wieków później ta magiczna góra w Rudawach Janowickich wznosząca się ponad naszym miastem stała się prawdziwą mekką tutejszych paralotniarzy. Ale na szczyt tego kowarskiego wzniesienia warto się wdrapać przede wszystkim dla pięknych widoków na miasto.
Z centrum Kowar na górę Rudnik najłatwiej dojdziemy kierując się w stronę Przełęczy Kowarskiej, skąd została oznakowana trasa prowadząca do punktu widokowego.
Wołowa Góra
Wołowa Góra (1033 m n.p.m.) – to szczyt w Karkonoszach, poniżej Kowarskiego Grzbietu. Z Wołowej Góry rozciąga się doskonale widoczna panorama na Kowary oraz wnętrze Kotliny Jeleniogórskiej. Wołowa Góra, a w zasadzie jej wylesiony szczyt obecnie wykorzystywany jest jako startowisko paralotniowe. Ale poza pięknem ta góra skrywa jeszcze tajemnicę. Nie wszyscy wiedzą, że przed wiekami to właśnie w cieniu tej góry skryli się liczni uciekinierzy ukrywający się przed pożogą wojny XXX-letniej i prześladowaniami religijnymi. Wówczas powstały niewielkie ukryte w lesie wioski tzw. Górne oraz Dolne Miasteczko. Ich mieszkańcy wierzyli, że nad ich bezpieczeństwem czuwa sam duch tego wzniesienia – Wołogór.
Z centrum Kowar na Wołową Górę proponujemy trasę przez leśną ścieżkę “Jedlinki” w stronę Rozdroża przy Białym Źródle. Następnie kierujemy się w kierunku Tabaczanej Ścieżki, po czym schodzimy w prawo ze szlaku.
Skalny Stół
Skalny Stół (1281 m n.p.m.) – to zachodnia dominanta Kowarskiego Grzbietu na granicy polsko-czeskiej w obrębie Karkonoskiego Parku Narodowego. Z tego miejsca rozciąga się jeden z najbardziej spektakularnych widoków w całych Karkonoszach. Ze Skalnego Stołu szczyt najwyższej dolnośląskiej góry – Śnieżki wydaje się być prawie na wyciągnice ręki. Podziwiać można również karkonoską Sowią Dolinę oraz panoramy miast Karpacza i Kowar. Miejsce to ciągle nie jest jeszcze zbytnio zatłoczone, co może odwiedzających dziwić z racji jakości tego widokowego punktu.
Najłatwiej wdrapać się na tę górę z Przełęczy Okraj (polskim niebieskim szlakiem grzbietowym lub czeskim czerwonym). Istnieje też wariant dla bardziej wytrwałych – żółty szlak z Kowar przez Budniki.
Skalnik
Skalnik (945m n.p.m.) – jest najwyższym szczytem Rudaw Janowickich, dlatego koniecznie trzeba się tam wspiąć, by marzyć o zdobyciu “Korony Gór Polski”, “Korony Sudetów”, czy też “Korony Sudetów Polskich”. Ale nie tylko to powinno nas motywować. Jest coś jeszcze… Skalnik, to doskonały punkt widokowy, z którego podziwiać można całą Kotlinę Jeleniogórską wraz z otaczającymi ją górami. Góra posiada dwa oddzielone od siebie wierzchołki. Wyższy północny wierzchołek (945 m n.p.m.), jest interesujący z uwagi na opadające ku południowi granitowe gołoborze. Znajdują się tam również ruiny dawnej wieży widokowej (cztery betonowe bloki na których wieża była zakotwiczona). Na drugim, niższym (936 m n.p.m.) znajduje się szereg okazałych skałek o fantazyjnych kształtach. Najciekawsza z nich, zwana Ostrą Małą udostępniona jest wykutymi w skale w roku 1886 stopniami i zwieńczona platformą widokową. Z jej szczytu roztacza się wspaniała górska panorama, idealna by podziwiać ją podczas wschodów i zachodów słońca. Widać stąd Karkonosze, Grzbiet Lasocki, Pogórze Izerskie, Góry Wałbrzyskie, Kamienne, Kaczawskie oraz Rudaw Janowickich z Górami Sokolimi. Przy dobrej widoczności widoczna jest nawet Ślęża.
Z jej szczytu roztacza się wspaniała górska panorama, idealna by podziwiać ją podczas wschodów i zachodów słońca. Widać stąd Karkonosze, Grzbiet Lasocki, Pogórze Izerskie, Góry Wałbrzyskie, Kamienne, Kaczawskie oraz Rudaw Janowickich z Górami Sokolimi. Przy dobrej widoczności widoczna jest nawet Ślęża.
Kapliczne Wzgórze
Kapliczne Wzgórze (511 m n.p.m.) – niezbyt wysokie wzniesienie w południowo-wschodniej części Kowar nazywanej Kowarami Średnimi. Na szczycie tego wzgórza stoi urokliwa późnobarokowa Kaplica Świętej Anny z 1727 r., którą widać z daleka. Będąc na górze podziwiać można panoramę Kowar na tle Rudaw Janowickich. Widok ten nie jest może aż tak fenomenalny jak ten roztaczający się ze Skalnego Stołu czy Skalnika, ale zaletą jest to, że bardzo łatwo jest się na to wzgórze dostać. Nawet bardzo niewprawieni piechurzy bez większego trudu i w dość krótkim czasie zdobędą tę niewysoką górę. Z centrum miasta zajmie to nie więcej niż 30 minut. Dlatego jest to dobry sposób by uprzyjemnić sobie popołudniowy spacer. Na łąkach u podnóża wzgórza często pasą się sympatyczne krówki i koniki, które doskonale dopełniają widok i sprawiają, że uśmiech sam pojawia się na twarzach tych, którzy zdecydują się wspiąć na szczyt Kaplicznego Wzgórza.
Aby dojść do kaplicznego wzgórza z centrum Kowar należy kierować się w stronę ulicy św. Anny a stamtąd prosto do kapliczki św. Anny.
Szlaki dydaktyczne i przyrodnicze
Ścieżka dydaktyczna “Skansen Górnictwa Kowarskiego”
Ścieżka dydaktyczna “Skansen Górnictwa Kowarskiego” – w niedalekiej odległości od Kowarskiej Starówki, przy ulicy Jagiellończyka w Kowarach, został utworzony mini górniczy skansen. Miejsce to ma popularyzować kowarskie tradycje górnicze. Przy pieszej ścieżce dydaktycznej znajduje się ekspozycja starych urządzeń kopalnianych takich jak fragment torowiska, wózek i ładowarka górnicza, obudowa podziemnego chodnika oraz makieta wieży kopalnianej. Zobaczyć tam można także elementy geologiczne – fragmenty skał występujących w Karkonoszach.
W roku 2017 Skansen został wzbogacony o nowe kolorowe tablice i gry edukacyjne o tematyce górniczej z przeznaczeniem dla najmłodszych pociech, dzięki którym można dowiedzieć się jak wyglądał górnik i jego praca, jakie przedmioty użytku codziennego były wykorzystywane w górnictwie, czy też jakie zwierzątka mieszkają w opuszczonych korytarzach górniczych. Na Skansenie można zrobić sobie zdjęcie przy fotościance, która przypomina o tym, że Kowary to dawne “Królewskie Miasto Górnicze”.
Ścieżka przyrodniczo-dydaktyczna w parku przy Nadleśnictwie Śnieżka
Ścieżka przyrodniczo-dydaktyczna w parku przy Nadleśnictwie Śnieżka – przy ulicy Leśnej w Kowarach stoi wybudowana zaledwie kilka lat temu nowa siedziba Nadleśnictwa “Śnieżka”. Obszar działania tej instytucji obejmuje dwa pasma górskie Karkonosze i Rudawy Janowickie oraz sporą część Kotliny Jeleniogórskiej. Zajmuje się ona przede wszystkim gospodarką leśną, ale jej zadaniem jest również ochrona lasu oraz jego zasobów. Budynek Nadleśnictwa położony jest na skraju niewielkiego parku z interesującym starodrzewiem. Krzewy oraz drzewa porastające parkowe wzgórze i skarpę tworzą malowniczą scenerię. Z pewnością spodoba się to tym wszystkim, którzy chcieliby tu odpocząć od zgiełku. Mimo, że jest to wciąż centrum Kowar można tu poczuć się niemalże jak w w środku lasu. Park ten stanowi swoistą „zieloną wyspę” w środku miasta, stworzono tu ciekawą ścieżkę przyrodniczo-edukacyjną z tablicami poglądowymi pomagającymi lepiej poznać leśną tematykę oraz zgłębić niektóre tajemnice lasu.
Dzięki spacerowi obok specjalnie stworzonej „ptasiej stołówki” można podejrzeć, kto korzysta najczęściej z karmników. Zainteresowani mogą poznać również charakterystykę siedlisk przyrodniczych oraz zapoznać się z opisem głównych gatunków drzew rosnących na terenie Nadleśnictwa. W budynku Nadleśnictwa znajduje się niezwykle interesująca sala edukacyjno-poznawcza, w której dowiedzieć się można jak wyglądają mieszkańcy lasu, poznać tropy zwierząt, zobaczyć, które gatunki grzybów są jadalne. Z sali mogą korzystać zorganizowane grupy po uprzednim skontaktowaniu się z pracownikiem Nadleśnictwa Śnieżka. Serdecznie zachęcamy do odwiedzin tego urokliwego miejsca.
Ścieżka dydaktyczna “Szlak Tradycji Górniczych”
Ścieżka dydaktyczna “Szlak Tradycji Górniczych” – została utworzona, by przedstawić odwiedzającym i mieszkańcom wielowiekową bogatą historię kowarskiego górnictwa. Szlak, prowadząc po najciekawszych turystycznie zakątkach miasta, w części poza obrębem terenu zabudowanego, ukaże atrakcyjne położenie Kowar, a spacer leśnymi drogami na pewno pozytywnie wpłynie na kondycję i samopoczucie wędrujących. Długość trasy wynosi niewiele ponad 7 km, a czas potrzebny na jej przejście nie jest dłuższy niż 2 i pół godziny w jedną stronę. Ścieżka dydaktyczna „Szlak Tradycji Górniczych” oznakowana jest kolorem czerwonym.
Atrakcje Turystyczne
- Szlaki biegowe i nordic walking dla wszystkich miłośników ruchu na świeżym powietrzu.
- Loty na paralotniach na stałe wpisały się już w kowarski krajobraz, zapraszamy do Kowar wszystkich miłośników tej aktywności.
- Jazda rowerem po Kowarach to świetny sposób na przemieszczanie się i zwiedzanie malowniczych okolic naszego miasta.
- Nauka jazdy na koniu z roku na rok staje się coraz bardziej popularnym rodzajem spędzania aktywnego wypoczynku, zapraszamy do malowniczych Kowar wszystkich miłośników tej aktywności